مختصری از زندگی خیام نیشابوری

من ظـاهر نیستی و هسـتی دانـم         من باطن هر فراز و پستی دانم
با این‌همه از دانش خود شرمم باد          گـر مرتبه‌ای ورای مستی دانم

معمولا خیام ریاضی‌دان و خیام شاعر را یکی می‌دانیم. مورخان از درستی این موضوع اطمینان ندارند.
غیاث‌الدّین ابوالفتح عمربن‌ ابراهیم خیامی یا خیام ریاضی‌دان و منجّم در حدود سال‌های 1038 تا 1048 میلادی در نیشابور به‌دنیا آمد و در سال 1123 یا 1124 میلادی در آن‌جا درگذشت. با روی‌کار آمدن سلجوقیان، خیام از ترس جان به ماوراء‌النهر و نزد قاضی‌القضات رفت اما پس از چندی به دعوت نظام‌الملک و ملکشاه سلجوقی به ایران بازگشت و تحت حمایت دربار سلجوقی، به انجام تحقیقات ریاضی و نجوم مشغول شد. در 1074- 1075 ملکشاه، او را به رصدخانه جدید ری ( یا اصفهان یا نیشابور) دعوت کرد تا تقویم قدیم ایرانی را اصلاح کند. راجع به این تقویم اصلاح شده که به تقویم جلالی معروف شد، تفسیرهای گوناگونی وجود دارد؛ اما احتمالا این تقویم دقیق‌تر از تقویم گریگوری بوده است. می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره‌ی تقویم جلالی را، در پرونده‌ی گاهشماری ببینید.
از او کتاب های
الجبر (حاوی حل مسایل جبری با روش‌های هندسی)
تحقیق در مصادرات و کلیات اقلیدس
نوروزنامه
رباعیات
و رسالاتی در باب طبیعیات، فلسفه و نیز موسیقی
برجای مانده است.
شهرت خیام در زمان خودش به خاطر کارهای ریاضی بود که انجام داده‌ بود. حل معادلات درجه‌ی سوم و چند معادله از درجات بالاتر توسط او پایه و اساس علم جبر به حساب می آید. اما از قرن نوزدهم میلادی به بعد، شهرت خیام نزد غیر ایرانی‌ها، نه به سبب کارهای ریاضی وی، که بیشتر به خاطر دیدگاه خاص او به زندگی است که در رباعیاتش به روشنی نمایان است. در قرن نوزده، ادوارد فیتزجرالد، با ترجمه‌ای که از رباعیات انجام داد، او را به دنیای غرب معرفی کرد. از آن زمان تاکنون رباعیات به بسیاری از زبان های دنیا ترجمه شده است.
برای آن‌که درک بهتری از کارهای ریاضی خیام و اهمیت آن‌ها پیدا کنیم، لازم است بدانیم در زمان زندگانی او، دنیا در چه وضعی بوده است، دانشمندان و فیلسوفان معاصر او چگونه می اندیشیده‌اند و چه دستاورد‌هایی داشته‌اند.

غیاث الدین کاشانی

کاشانی ، غیاث الدین جمشید بن مسعود بن محمود طیب کاشانی ، ریاضیدان و منجم مشهور ایرانی ، متوفی به سال 832 . 

ریاضیدانی عالیمقام ، محاسبی ماهر ، منجمی زبردست ، مولفی توانا و مخترع آلات دقیق رصد بود . در حدود سال 824 به دعوت الغ بیک به سمرقند رفت و مدیر رصد خانه ی سمرقند شد. 

از کارهای وی ،...

آبل ، نیک هنریک

آبل ، نیک هنریک (1802-1829) در نروژ زاده شد. پدرش کشیش بود . در سن نوزده سالگی ثابت کرد که چند جمله ای عمومی بیشتر از درجه 4 ، نمی تواند با استفاده از استخراج ریشه ها ، حل شود . به عبارت دیگر ، برای ریشه های معادلاتی چنین ، فرمولی مشابه با فرمول آشنای درجه دوم ها موجود نیست . آبل ، عهده دار توسعه های اساسی نظریه توابع جبری نیز بود و مهمترین کار او ، همین بود . نامش عبارت آبلین Abelian را به ما داده است . در سن 26 سالگی ، درست چند روز پیش از این که نامه ای دریافت کند که در آن انتصابش به عنوان استاد در دانشگاه برلین اعلام شده بود ، در فقر و بدبختی در گذشت .